V&D bungelt, Blokker is zoekende, de Hema is bezig met heroriëntatie; het gaat niet echt lekker met een aantal retailers. Ikea dendert ondertussen lekker door. Met dank aan het personeel.
Vorige week woensdag werd in Zwolle het dertiende filiaal van Ikea in Nederland geopend, een investering van 50 miljoen euro. Tijdens de opening kreeg Ron Jans, trainer van voetbalclub PEC Zwolle, een cheque van 10.000 euro voor de stichting Present, een instelling die hulpbehoevende gezinnen in Nederland steunt. Tijdens de opening voerde de FNV een actie voor goede arbeidsvoorwaarden bij Ikea, onder meer omdat het bedrijf niet verder wil gaan dan een loonsverhoging van 10 cent per uur. Voor alle duidelijkheid: in dezelfde week werd duidelijk dat het Zweedse warenhuisconcern 1,5 miljard gaat investeren in wind- en zonne-energie.
Loonoffer V&D
Afgelopen maandag verwierp de rechter een loonoffer dat V&D wilde opleggen aan het personeel. Het gaat niet goed met V&D, dus werd eenzijdig door de directie een salariskorting opgelegd, maar daar stak de rechter dus een stokje voor. Ander retailnieuws van afgelopen week was de overname van de Schoenenreus door een tweetal Amerikaanse investeringsmaatschappijen. De keten ging in januari failliet nadat dit twee jaar geleden ook al gebeurde. Toch zien de investeringsmaatschappijen brood in de Schoenenreus want er valt waarschijnlijk wat te plukken. Als je wordt overgenomen door een investeringsmaatschappij moet je op de hoede zijn, zeker als deze uit Amerika komt. Je weet dan zeker dat je als bedrijf uitgekleed gaat worden en dat je als werknemer wordt gepakt, zeg maar gerust genaaid gaat worden.
Aasgieren en sprinkhanen
Investeringsmaatschappijen zijn aasgieren, duiken als sprinkhanen op een over te nemen bedrijf, vreten het leeg en vertrekken weer. Een faillissement zal hen worst wezen, alleen het eruit getrokken geld telt. Zo is de Hema in handen van de Britse investeringsmaatschappij Lion Capital en de slechte resultaten van ‘het meest geliefde winkelmerk’ van Nederland komen deels doordat die Britten in 2007 met geleend geld Hema overnamen en het bedrijf meteen met schulden volstopten. Mocht de Hema het niet redden dan hebben die Britten toch een aantal jaren leuk verdiend. Om meer rendement te trekken besloot de Hema in maart vorig jaar om betalingstermijnen op te rekken van 90 naar 120 dagen. Dat lijkt al heel gewoon te worden en ketens als de Praxis doen daar met gemak nog een schepje bovenop. Terwijl u en ik, als consument, altijd meteen moeten afrekenen.
Schaalvergroting
Deskundigen wijzen op het verdwijnen van ondernemers met retailbloed zoals Anton Dreesmann en Jaap Blokker, mannen die wisten wat er op de winkelvloer gebeurde. Anderen wijzen op de toenemende macht van franchising en weer anderen heffen het waarschuwende vingertje ten aanzien van de schaalvergroting en concentratie in de retail. Daarvoor hoef je geen deskundige te zijn; dat kun je als blinde al zien. Grootte geeft macht, maar is geen garantie voor blijvend succes. Zie V&D, Blokker en vele andere grote retailers. Geld geeft veel meer macht, zeker als het om online retailers gaat. Zalando maakte afgelopen jaar voor het eerst winst na zes jaar verliezen en investeringen van honderden miljoenen. Bij Amazon gaat het om nog veel grotere bedragen; een omzet van tientallen miljarden en soms een beetje winst. Dat geeft niet, want de strategie is: groei-groei-groei en topman Jeff Bezos heeft een duidelijk principe: ik maak jullie allemaal kapot. En voor ‘jullie’ mag je iedere retailer (of bedrijfstak) invoeren.
Populaire werkgever
Terugkerend naar Ikea kun je stellen dat dit bedrijf op eigen kracht is gegroeid en niet afhankelijk is van externe financiers. Ikea hoeft niet bang te zijn voor investeringsmaatschappijen die als hyena’s op zoek zijn naar een prooi. Ook staat Ikea ‘dicht bij de klant’ en weet zij deze keer op keer te kietelen. Ikea knijpt echter wereldwijd toeleveranciers uit en kan daardoor zulke lage prijzen hanteren. Maar dat weten, zien of willen klanten niet zien of weten. Niet voor niets scoort Ikea hoog als aantrekkelijke werkgever bij studenten, zo blijkt uit diverse internationale onderzoeken. De vraag is hoe die studenten er over denken als ze eenmaal aan de slag zijn bij Ikea. Wat zouden zij vinden van een loonsverhoging van 10 cent per uur?
Aribert Guiking