Philips stoot de verlichtingsdivisie van het concern af en ondertussen gaat in heel Nederland bij de 
verlichtingspeciaalzaken langzaam het licht uit. In België zijn nog meerdere producenten van verlichtingsarmaturen, maar het land heeft problemen met de elektriciteitsvoorziening. Wat is de samenhang hiertussen?
Over 10 dagen is de omschakeling van zomer- naar wintertijd. Zondag 26 oktober kan iedereen een uurtje langer uitslapen, maar is het ’s avonds ineens snel donker. Sommige mensen vinden dat niet erg want met verlichting maak je het dan gezellig, een typisch Nederlands woord voor een typisch Nederlands begrip. Nederlanders maken het graag gezellig door middel van verlichting en dat kan door te werken met dimmers, ook zo’n typisch Nederlands verschijnsel dat in veel landen onbekend is. En dan hebben wij ook nog eens Philips, de grootste lampenfabrikant ter wereld. Hoewel, is dat wel zo en hoe lang nog?
Ledverlichting door de strot douwen
Onlangs kondigde topman Frans van Houten aan dat Philips de lichtdivisie gaat afstoten en verder gaat met de gezondheidsdivisie Healthcare en de consumentendivisie Consumer Lifstyle. Die worden samengevoegd tot de divisie Health Tech. De lichtdivisie wordt verkocht of gaat naar de beurs en zo doet Philips figuurlijk het licht uit bij een tak van het concern waarin en waardoor het groot is geworden. In 1891 werd het bedrijf opgericht en dankzij de gloeilamp werd Philips een wereldconcern. Maar Philips zag eind vorige eeuw ineens het licht en was de grote aanjager die de EU in Brussel bestookte met het idee dat ‘Europa’ energie moest besparen en daarom moest overstappen op ledverlichting. Dat is vervolgens de Europese consument door de strot gedouwd en dat paste prima in het straatje van Philips.
Zwabberend beleid Philips
Philips zag namelijk dat ledlampjes niet verkocht zouden worden zoals gloeilampen, maar geïntegreerd in een armatuur. Daarom begon Philips wereldwijd producenten van armaturen te kopen. Zo werd in 2006 Massive gekocht, een Belgische producent die een sterke naam had in het lagere segment van de retail. Andere fabrikanten wereldwijd volgden en Philips leek klaar om de retail te bestormen met gekochte merken en inmiddels eigen gecreëerde merken. Ook verschenen er speciale winkelconcepten voor verlichtingspeciaalzaken. Het leverde allemaal bar weinig op. Er kwamen mooie producten, maar de uitgezette koers zwabberde, retailers haakten niet aan, de logistiek was hopeloos en Philips hobbelde verder. Ondertussen werd er wel flink verdiend want het concern wist ledverlichting met succes in de markt te duwen.
Lampenwinkel verdwijnt
Kleine producenten in Nederland - voor zover ze nog zelfproducerend waren - legden ondertussen het loodje en ook de gespecialiseerde vakhandel kreeg harde klappen. Die koude sanering gaat verder en veel ‘licht’ wordt nu verkocht via bouwmarkten. Zo verdwijnt de traditionele lampenwinkel uit het straatbeeld en dat vind ik jammer, zeker nu het straks weer zo snel donker is. Juist in de donkere maanden zijn die winkels aantrekkelijk, terwijl als je er binnen loopt het vaak een onoverzichtelijke chaos is waar je letterlijk makkelijk tegen de lamp loopt. De lampenwinkel waar je net dat speciale peertje kon krijgen voor die oude lamp van je opa en oma. Waar je gedateerde modellen kon vinden die over een paar jaar als vintage reuze hip zijn. Over een paar jaar….als de winkel inmiddels gesloten is.
Black-out in België
Hoewel de meeste verlichting uit China komt, zitten er in België nog steeds veel producenten. Massive is dan misschien opgeslokt, maar denk eens aan Modular, Wever & Ducré, Dark, Linea Verdace en veel andere Westvlaamse bedrijven. Hoe lang houden zij het vol? Nederlanders mogen dan vaak schamperen over België als land ‘waar alles later gebeurt’, maar er zitten nog redelijk wat onderscheidende bedrijven die verlichtingsarmaturen produceren. Toch zouden er dit jaar wel eens klappen kunnen gaan vallen.
Hier dooft het licht langzaam, in België wellicht in een keer. Door uitschakeling van diverse energiecentrales dreigt in de komende koude, donkere wintermaanden een tekort aan elektriciteit te ontstaan en er wordt volop gespeculeerd over de gevolgen van een black-out waarbij elektriciteitscentrales hele wijken kunnen afschakelen van het net. De Belgen zitten dan in het donker en beleven wellicht een kerst met niet brandende kerstbomen. Misschien kan Philips in een najaarsoffensief België massaal volproppen met ledverlichting? Dit als een soort ontwikkelingshulp voor je beste buur.
Effe dimmen!
Ondertussen zitten de Belgen er wel mee en wordt voorzichtig gewezen op het beleid van de overheid dat mede mogelijk gaat zorgen voor zo’n massale stroomverstoring. Burgers vertellen wat je moet doen (minder lampen aan, de afwasmachine niet gebruiken) helpt misschien daar, maar als dit in Nederland zou gebeuren en Mark Rutte met zulke adviezen zou komen, dan had de goedgebekte Nederlander zijn oordeel snel klaar: Hee Mark, effe dimmen!
Aribert Guiking