De markt voor traditionele handgeknoopte tapijten loopt al jaren terug. Hoe kun je de aandacht hiervoor toch vasthouden? Door de herkenbare motieven te verwerken in een ander product.
De belangstelling voor traditionele handgeknoopte tapijten zwakt al jaren af. In de jaren zestig lagen ze nog in menig Nederlands huis en er waren peperdure exemplaren die door koper werden gezien als een investering. Het tapijt was onverslijtbaar, werd niet vies en behield zijn waarde. Die tijd is al lang voorbij en ook de goedkope 'Perzische tapijtjes' die in menig bruin café op tafel lagen, zijn verdwenen. Al sinds de jaren zeventig vermindert de belangstelling en de laatste twintig jaar zijn bijna alle winkels met 'oosterse tapijten' in Nederland verdwenen.
Handgeknoopte tapijten als start voor beurs
Desondanks bleef, internationaal gezien, er belangstelling. In 1988 startte in Hannover de vloerbedekkingenbeurs Domotex met handgeknoopte oosterse tapijten. De beurs verbreedde zich in de jaren daarna met ander soorten vloerbedekking, maar het aandeel van handgeknoopte tapijten bleef jarenlang groot en ieder jaar stonden er hallen vol met kleden uit Afghanistan, Iran, Nepal en omringende landen. Bij aanvang van de beurs bleken altijd al duizenden exemplaren te zijn verkocht, te zien aan de stapels die inmiddels al waren ingepakt in zwart plastic.
Teruglopende markt
Ook dit jaar – de beurs is krap anderhalve week geleden afgeloten – was dat weer het geval, zij het dat er nog slechts een hal gevuld was met die traditionele tapijten terwijl dat een paar jaar geleden nog vier hallen waren. Het geeft aan dat de markt nu wel heel hard terugloopt.
Revival
Tegelijkertijd met die terugloop was sprake van een revival van het oosterse tapijt. Krap tien jaar geleden begonnen topdesigners van moderne karpetten met ontwerpen waarbij traditionele motieven werden gebruikt die er 'verweerd' uitzagen en verpakten dat als eigentijdse product. Het werd opgepikt door fabrikanten die er een commerciële draai aan gaven, maar die erna volgde is grotendeels voorbij.
Patchwork
Ook kwamen er karpetten op de markt van patchwork. Oude traditionele tapijten werden ontkleurd, opnieuw geverfd met fellere kleuren, verknipt en vervolgens werden stukken van verschillende tapijten aan elkaar genaaid tot een nieuw geheel. Het werd een megasucces en daarna kwamen er goedkope zogenaamde 'traditionele' en zogenaamde 'handgeknoopte' tapijten die uit een stuk fabrieksmatig werden geproduceerd. Dat is inmiddels ook over zijn hoogtepunt heen.
Nieuwe toepassingen
Het is afwachten of er weer wat nieuws kan worden verzonnen om het traditionele handgeknoopt tapijt, in welke vorm dan ook, onder de aandacht te brengen. Op de afgelopen editie van Domotex waren verschillende voorbeelden te zien wat je ook met zo'n motief of tapijt kunt doen. Bijvoorbeeld een koffer bekleden met kelimstof of sloffen met dessins die verwijzen naar traditionele tapijtmotieven. Nieuw is het niet want op dezelfde beurs waren er al in 2018 stoelen te zien die waren gestoffeerd met kelims.
Schilderen met tapijtsnippers
Zoals op iedere beurs wordt momenteel door organisatie en deelnemers op allerlei manieren aan greenwashing gedaan. Minder waterverbruik, zonnepanelen op het dak, gebruik van natuurlijke grondstoffen, recycling van materialen; het wordt allemaal breed uitgemeten. Op de jongste editie van Domotex vonden wij in de hal met traditionele tapijten een aantal mansgrote schilderijen, zie het portret van de man hierboven. Bij nader inzien blijkt het te zijn opgebouwd uit tapijtsnippers.