Wij zijn er aan gewend en inmiddels wordt het een beetje sleets: iedere dag het aantal nieuw geconstateerde besmettingen, het aantal mensen dat op de IC is terechtgekomen en het aantal coronadoden. Van dat laatste getal weten wij inmiddels dat het niet klopt omdat alleen mensen die getest zijn meetellen met die cijfers en er wordt in Nederland vrij weinig getest. Dus de cijfers die dagelijks door het RIVM worden gemeld geven slechts een indicatie van de werkelijkheid.
Gelukkig bestaat er het CBS dat cijfers verzamelt over van alles en nog wat. Zo blijkt uit vandaag gepubliceerde cijfers dat er dit jaar tot en met week 11 (9 maart tot en met 15 maart) gemiddeld 3.135 mensen per week overleden, net iets minder dan in 2019 toen er in de eerste 11 weken gemiddeld 3.175 mensen overleden. Verklaring: er was in de eerste weken van 2020 geen griep van betekenis en het was ook niet bijzonder koud. Dat was het in 2018 wel het geval en in week 10 van dat jaar waren er 4.100 sterfgevallen. Met andere woorden: koude en griep leidt tot meer sterfgevallen (vooral bij ouderen) en statistisch gezien is er de laatste weken dus sprake van een 'inhaalslag'.
Maar het coronavirus is geen griep en het aantal sterfgevallen is de laatste weken sterk gestegen waardoor de eerste vier maanden van 2020 met zekerheid te boek zullen gaan staan als maanden met een hoog sterftecijfer.
In de slipstream van het aantal overledenen door het coronavirus spoelt er een constante stroom cijfers over ons heen als gevolg van de ontstane corinacrÃsis. Banken gaven kortgeleden groeicijfers over de economie, maar moesten die binnen korte tijd omzetten in krimpcijfers en daarin verschillen de banken onderling. Daarnaast noteerde ik getallen over de huizenprijzen, de te verwachte stijging ervan dit jaar en de te verwachte daling in 2021, de bouw van het aantal nieuwe huizen, de afname van het aantal pintransacties in maart, het aantal faillissementen, het aantal horecabedrijven dat reeds is omgevallen en het aantal winkels dat 'gewoon open' is.
Dat laatste cijfer was afkomstig van Locatus, een bureau dat allerlei data over de retail verzamelt, maar dat nu niet kan doen vanwege allerlei (fysieke) beperkingen. Vorige maand besloten ineens duizenden winkeliers hun zaak te sluiten en Locatus wilde weten hoeveel. Er werd een winkelstraat in Zeist doorlopen en gecheckt wie gesloten was, wie er open was en wie aangepaste openingstijden hanteerde. Op grond daarvan werd een beeld voor heel Nederland geformuleerd; nattevingerwerk in optima forma.
Locatus zit nu een beetje duimen te draaien en je moet toch wat. Dus gingen 'onderzoekers' twee dagen wat rondbellen en websites checken van retailketens over openingstijden van winkels en peurde de directeur er een heel verhaal uit met als conclusie: twee derde van de retail in Nederland is open. Het verhaal werd gelardeerd met getallen, percentages en inschattingen. Al met al een 'onderzoek' waar je niets aan hebt, zeker retailers niet.
Die zitten te wachten op klanten, op omzet en vooral op de datum waarop zij geld krijgen via de NOW-regeling of de TOGS-regeling, nieuwe woorden uit het coronatijdperk dat waarschijnlijk nog wel een tijdje aanhoudt. De snelheid waarmee de overheid allerlei maatregelen afkondige is ongekend, maar de uitvoering laat zich lastig in concrete cijfers vatten. Ik wil gebruik maken van de TOZO-regeling en 'Het uitgangspunt is dat u binnen vier weken na uw aanvraag bericht krijgt of u in aanmerking komt voor deze regeling', kreeg ik vanmorgen als antwoord van de gemeente in mijn mailbox.
Da's duidelijk. Maar uit ervaring weet ik dat de praktijk weerbarstig is en in deze coronacrisis wemelt het van getallen, percentages en statistieken die permanent moeten worden aangepast. De realiteit laat zich moeilijk in cijfers vatten.
Aribert Guiking