Het is niet duidelijk wanneer de trend voor het eerst naar boven kwam, maar als er een trend is die al jaren trendy is, dan is dat de verkoop van zogenaamd oude producten. Vloeren van hout (of een look a like in laminaat of pvc) vertonen noesten, putjes en andere onvolkomenheden, splinternieuwe karpetten zien er versleten uit en tafelbladen kun je ook prima een 'verweerd uiterlijk' meegeven. Het zijn producten die rechtstreeks uit de fabriek komen, maar zogenaamd al een heel leven achter de rug hebben.
Absolute topper zijn de sloophouten kasten, tafels en andere meubels van Piet Hein die in 1990 afstudeerde met zijn beroemd geworden kast van sloophout. Nu zijn er eettafels, bijzettafels, banken, krukjes en bedden van sloophout. Zelfs behang en dekbedovertrekken met een print van sloophout zijn leverbaar. Het zijn vaak kopieën van kopieën van kopie waardoor de peperdure meubelen van Eek voor iedereen verkrijgbaar zijn.
Alles wordt gemaakt van panelen die rechtstreeks uit de fabriek komen en daarvoor zijn echt geen oude kasten, deuren of vloeren gebruikt, laat staan dat het afkomstig is van gesloopte Indiase huizen, Amerikaanse schuren, Chinese boten of Bulgaarse treinwagons.
'Oud' wordt verkocht als authentiek, doorleefd en 'met karakter'. Ik heb het nooit rechtstreeks gevraagd, maar vraag mij al jaren af hoe de mensen in China, India, Indonesië en andere landen van herkomst dat vinden; nieuwe meubels maken alsof ze oud zijn.
In april komt Ikea met een uitgebreide collectie die is ontworpen ontworpen door Eek waarbij de 'imperfecties van het materiaal' goed tot uiting komen. Het betekent hout met knoesten, glaswerk dat bewust niet 100% identiek is en theedoeken die eruit zien alsof ze 'ambachtelijk geproduceerd' zijn. Dat is in alle gevallen geenszins het geval want Ikea = massaproductie. De collectie heet dan ook Industriell, maar moet suggereren dat het allemaal unieke producten zijn.
Dat was best lastig te realiseren, zo geeft Karin Gustavsson, Creative Leader bij Ikea, ruiterlijk toe. Fabrieksarbeiders moest worden duidelijk gemaakt dat wat zij vroeger zagen als fouten, nu moeten zien als waardevol. Voorheen was gaaf blank hout de norm, nu moet het ineens onregelmatigheden vertonen. Vazen van keramiek zijn eerst handmatig gemaakt met bewust kleine verschillen en worden vervolgens in massa geproduceerd. Voor het textiel werden de grenzen opgezocht van wat de machines aankonden want het 'handwerk' moest zichtbaar blijven.
Reken maar dat die Industriell collectie een succes wordt. Consumenten krijgen het idee dat ze iets 'unieks' hebben gekocht wat 'authentiek' is. Of, zoals de Creative Leader van Ikea dat uitdrukt: 'Ik vind Industriell prachtig omdat je de individualiteit achter het product waarneemt.'
Aribert Guiking