Nieuwe meubels zijn vaak van oud hout als ik de aanbieders daarvan moet geloven. Meubelhandelaren houden van recycling en sommigen willen nog een stapje verder, zij willen naar upcycling.
Volgende week houdt woonwinkel Flinders in Zaandam een ‘feestelijke housewarming’ onder het motto Upcycling. Dat is een stap verder dan recycling want bij upcycling gaat het er in principe om dat je van een product (of van een deel daarvan) iets maakt wat een hogere waarde vertegenwoordigt. Dus je maakt bijvoorbeeld van afvalhout een mooie tafel of kast. Normaal gesproken ging het oude hout in de fik of op de afvalhoop, nu maak je er wat moois van. Wat dat betreft zou je Piet Hein Eek een upcyclelaar avant la lettre kunnen noemen want van afvalhout wist hij jaren geleden een kast te produceren wat een wereldhit werd. In de jaren daarna is het idee van sloophouten meubels wereldwijd verspreid en zie je banken, kasten, bedden, tafels, krukjes en laadjes van zogenaamd sloophout. Zelfs behang, houten vloeren, pvc vloeren van nephout en stoffen lampenkappen worden verkocht als ‘sloophout’ product.
Recyclen
Recyclen is wat anders dan upcyclen. Denk aan de bekende voorbeelden: afgedankte plastic tuinmeubelen transformeren naar kunststof paaltjes, oude matrassen waarvan het schuim wordt verwerkt tot ondertapijt, puin dat verdwijnt in nieuwe wegen en edele metalen uit mobieltjes hergebruiken voor diverse toepassingen. Of denk aan het aanwenden van afgedankte visnetten en andere soorten nylon voor het maken van tapijtvezels. Kamerbreed tapijt wordt volgens sommige fabrikanten zelfs gebruikt voor nieuw tapijt. Maar meestal gaat dat oude tapijt gewoon de oven in; het brandt uitstekend en dient als energiebron. Da’s downcyclen.
Boten, kloosters en spoorwagons
Vooral in de meubelhandel wordt veel gerecycled spul aangeboden. Tafels van oude boten uit China, kasten van oude houten huizen uit Indonesië, gesloopte spoorwagons uit Bulgarije, vloeren van kloosters uit Frankrijk; Nederland plundert de halve wereld en de meubelhandel doet zo indirect aan ontwikkelingssamenwerking. En recyclelt zich een ongeluk. Veel spul wordt nieuw gemaakt in China en komt na mishandeling als ‘authentiek’ product op de Europese markt. Teakhout wordt louter aangeboden als ‘gerecycled’ en het lijkt er op dat er alleen nog maar gerecyled teak wil groeien. Net zoals in de bossen van Indonesië en een aantal voormalige Oostbloklanden speciale sloophoutbomen worden opgekweekt. Bij Piet Hein Eek in Eindhoven ligt een deel van de oogst als geïmporteerde sloophouten panelen te wachten op verwerking tot duur design.
Dutch design
Bij Flinders zijn ze al een stapje verder want het feestje van volgende week heet officieel ‘Upcycling, naar een nieuwe ontwerpfilosofie binnen de woonbranche’. Dat belooft wat. Flinders profileert zich meer en meer als designwinkel, zeker op de site. Vooral nu sinds paar maanden via de webwinkel ook geleverd wordt aan China. Geinig: Wij Nederlanders kopen daar ouwe troep die hier wordt verkocht als ‘authentiek en doorleefd’ en vanuit Nederland exporteren wij fonkelnieuwe producten als made in Europe. Of als Dutch design. Is dat ingewikkelde upcycling? Of gewoon handel? Of een soort geraffineerde ‘ruilhandel’?
Munitiefabriek
De laatste jaren zie je vooral bij jonge designers een stroming waarbij zij producten ontwerpen die (deels) zijn gemaakt van gerecycled materiaal. Omdat het design is, is er natuurlijk sowieso sprake van upcycling en ik ben dan ook benieuwd wat Flinders volgende week wil gaan laten zien. Want tussen de meer dan honderd nationale en internationale (design)merken zit niks van Piet Hein Eek. Hebben zij in Zaandam dat trucje van sloophouten meubelen door? Zijn ze daarom niet in zee gegaan met die krullebol uit Eindhoven waar de sloophouten bomen tot in de hemel lijken te groeien? Even hardop denken over de bijeenkomst: Zaandam, houten huizen en Hollandsche koopmansgeest. Voeg daarbij de locatie van Flinders; een oude affuitenhal, niet ver van een voormalige munitiefabriek. Doe daarbij een beetje Amsterdamse lef, combineer dat met het thema Upcycling en je weet het resultaat: een knalfeest!
Aribert Guiking