'Duurzaamheid wordt een persoonlijk verhaal', luidt de kop van de wekelijkse column van INretail-voorman Jan Meerman, afgelopen maandag. Hij probeert een beeld te schetsen waarom consumenten het begrip duurzaam belangrijk vinden, hoe zij dat invullen en wat winkeliers – zijn leden dus – hiermee kunnen doen. Hij haalt van alles door elkaar en dat is wat heel vaak gebeurt wanneer mensen het hebben over duurzaamheid. Zo heeft hij het over de populariteit van winkels in tweedehands kleding, meubels en woonaccessoires. Dat heeft echter primair niets te maken met duurzaamheid, maar met mode en tijdsgeest; vintage is in. Dat je daar vervolgens het label 'duurzaamheid' op plakt, is een achteraf etiketje dat de werkelijke lading niet dekt.
Meerman wijst vervolgens op een doe-het-zelfzaak voor tweedehands bouwmaterialen. Ook dit heeft in eerste instantie niets te maken met duurzaamheid, maar alles met het gegeven dat mensen graag iets ouds, iets doorleefds, iets 'authentieks' willen hebben naast hun nieuwe spullen. Ook het door hem aangehaalde idee dat deelgebruik van auto's en abonnementen op kleding, keukens en bedden verwijzen naar duurzaamheid is een gezocht argument. Mensen kiezen daarvoor vanwege gemak of financieel voordeel, niet vanwege duurzaamheid.
Consumenten krijgen steeds meer belangstelling voor duurzaamheid, maar handelen vaak tegenstrijdig. Wel interesse hebben in duurzame landbouw, maar niet meer willen betalen voor biologische producten. Hoog opgeven over een gekochte tafel van 'gerecycled hout' en vervolgens aan diezelfde tafel een vliegreis naar een tropische bestemming boeken.
Voor een woonwinkelier is dat best lastig. Hij verkoopt vintage meubelen, maar die zijn splinternieuw in de geest van de jaren zestig. Het leer van de net verkochte bank mag dan 'plantaardig gelooid' zijn (in plaats van met allerlei chemische middelen), maar het was wel weer een nieuw geproduceerde bank. En feitelijk moet die bank niet al te lang meegaan want de schoorsteen moet wel blijven roken, al dan niet met roetfilter.
Het is het dilemma voor met name producenten van meubels, vloeren en bedden. Het zijn in principe duurzame consumentengoederen omdat zij lang meegaan, maar liever niet té lang. Woonbladen en tv programma's stippen het begrip duurzaamheid nauwelijks aan want zij willen vooral laten zien wat nu trendy, hip en eigentijds is. Het begrip woonmode is voor hen belangrijk en dat conflicteert al snel met het begrip duurzaamheid.
Jan Meerman eindigt zijn column met 'consumenten die trots wensen te zijn op het product wat ze kopen en argumenten paraat willen hebben voor het geval ze kritische vragen krijgen naar het waarom van hun aanschaf' en concludeert vervolgens 'daarmee wordt de handelsgeest en het ondernemerschap (van de retailer, AG) aangesproken en het woord duurzaamheid van een moeizaam begrip een persoonlijk verhaal.'
Daarmee heeft hij wel een punt. Als de consument geïnteresseerd is in duurzaamheid en de winkelier kan daaraan tegemoet komen, dan kán dat voordeel voor beiden opleveren. Maar de realiteit blijft dat de winkelier wordt gepusht door zijn leveranciers, woonbladen, tv programma's én zijn klanten met de permanent terugkerende vraag: wat is nu 'in'?
Aribert Guiking